《胞波心语——中缅建交75周年故事集》特别专栏丨周恩来总理的缅甸情缘

周恩来总理的缅甸情缘

中国外文局王凤娟

七月的午后，我们如约在北京市区的公寓楼里见到了周秉德老师，她是周恩来总理的侄女。年过七旬的周秉德神采奕奕，她笑眯眯地招呼我们坐到沙发上，慈祥的笑容瞬间缓解了我心中的忐忑情绪。客厅里摆放着周恩来总理和毛泽东主席、刘少奇、朱德等革命先辈的合影，这些黑白照片既熟悉又陌生。

谈到周恩来总理访问缅甸的往事，周秉德老师翻出珍贵的照片，为我们讲述了照片里的故事。

穿缅服的中国总理

“伯父曾身着缅甸民族服装参加活动，缅甸前总理吴努也两次穿中山装访华，这在外交上是很少见的，也是中缅友好史上的动人佳话。”周秉德翻到一张周恩来总理身穿缅服参加活动的照片说，他三次穿缅甸服装都令人印象深刻。缅甸的民族服装十分别致，上衣为无领马褂，下装为纱笼（笼基），头裹头巾，缅甸人把它叫作“岗包”。

1960 年4 月15 日，周恩来总理访问缅甸时恰逢缅甸的泼水节，缅甸总理吴努便邀请全体中国人员穿上缅甸民族服装参加泼水节，周总理马上表示同意。泼水节是缅甸的传统新年，以泼水的形式传达吉祥的祝福。应吴努的邀请，周总理比原计划4 月16 日提前一天抵达缅甸仰光，以便参加泼水节最后一天的活动。中国前驻缅甸大使程瑞声当时是周总理的翻译。据他回忆，那天，周总理第一次穿缅甸服装，他身穿整套缅甸服装、头裹头巾，肩上还披了一条横纹的浴巾以备泼水的时候备用。当周总理一行穿着缅甸服装走出来的时候，缅甸朋友说，现在分不清谁是中国人，谁是缅甸人，但大家都是“胞波”。

周总理笑迎迎面而来的清水，走到人群中和大家握手，老的小的男的女的，一双双手被周总理微笑和友好的情意感染。他到每个泼水彩棚都兴致勃勃地和群众一起泼水，很多身穿鲜艳纱笼的缅甸群众和嘉宾们一起相互泼水，大家的衣服都湿透了还沉醉在吉祥的水花里。

1961 年1 月，周总理率领400 多人的访问团去缅甸。1 月4 日恰逢缅甸独立日，缅甸领导人又提出希望周总理穿缅甸民族服装出席独立日活动，周总理又同意了。次日，1 月5 日，吴努陪周总理参观缅甸古都曼德勒时，希望周总理还能再穿一次缅甸的服装。为了曼德勒人民的情谊，总理再次同意了。

“作为新中国首任外交部部长，周总理既不卑不亢、坚持外交的原则性，又彬彬有礼、注重灵活性，从他三穿缅甸服装上可看出他非常尊重他人”，周秉德说。

世代传承的友好情谊

“这张照片也很有故事”，当翻到一张黑白照片的合影时，周秉德指着照片中的小女孩说，她们几十年后还曾有幸见过。照片中，周恩来总理身穿缅服，在他和吴努总理中间，是一个身穿花边裙的小女孩，这是吴努总理的女儿杜丹丹努。

1954 年6 月28 日，周恩来总理首次访缅，和吴努举行会谈，并于次日发表《中缅两国总理联合声明》，宣布以“和平共处五项原则”为指导，处理两国之间的关系。时隔多年，当杜丹丹努参观中缅友好纪念馆的时候，她还回忆起当时的情景。“那年，我9 岁，为了欢迎周恩来，我还现场为大家弹奏一支钢琴曲。不过，直到长大后，我才知道这次会面的重要性和意义。”杜丹丹努说。

2014 年6 月27 日，“纪念和平共处五项原则发表60 周年座谈会”在北京举行，中国人民外交学会与印度世界事务委员会、缅甸战略与国际研究所共同主办，周秉德与杜丹丹努作为嘉宾和中、印、缅三国外交界、学术界50 多名代表共同参会。

“会上，我们听取了三个国家专家学者的观点，和平共处五项原则对处理国际问题提供了重要依据，意义深远。”周秉德说，这是她与杜丹丹努第一次见面。她们在会场合影留念，这是前辈们友好情谊的传承和延续。

2018 年6 月28 日，中央电视台《魅力城市》栏目中，云南省德宏傣族景颇族自治州作为参赛城市，邀请了周秉德、丹丹努出席活动，这次还有缅甸前总理吴巴瑞女儿杜内依巴瑞，她们一起讲述德宏作为边境地区的独特魅力。半年后，2019 年1 月19 日，中国缅甸新春联欢晚会在缅甸仰光举行，活动由中国国务院新闻办公室、中国驻缅甸大使馆、云南省人民政府、缅甸宣传部、缅甸宗教事务与文化部共同主办。周秉德、杜丹丹努、杜内依巴瑞在晚会现场再次聚首，她们共同回忆起两国老一辈领导人友好交往的故事。近70 年前，周恩来总理、吴巴瑞总理、吴努总理等中缅老一辈领导人共同倡导和平共处五项原则，奠定了中缅友好情谊的基础。如今，她们保持了父辈的友谊，通过老照片讲述着那些难忘的故事。

“这张合影就是在我们家庭院里拍摄的，当时正逢缅甸传统佳节泼水节，父亲为周恩来总理和随行的中方人员准备了缅甸民族服装”，杜丹丹努感慨道，看到这些历史照片，好似重温过去的美好回忆，希望缅中两国永葆胞波情。

前人修亭后人乘凉

中缅领导人有着友好互访的良好传统，刘少奇、周恩来、邓小平、陈毅等老一辈中国领导人都曾访缅，缅甸领导人吴努、吴巴瑞、吴奈温、吴山友和吴貌貌卡等人也多次访华。其中，很多故事被两国人民传为佳话。

“缅甸是第一个同新中国签署陆地边界条约的国家。”周秉德说，在记忆中，周总理一生中唯一一次从陆地口岸步行回国也是1956 年跨过中缅边界回到云南。

1956 年12 月，是中缅边境小镇畹町最特别的日子。为促成中缅两国正式签订边界条约，周恩来总理到缅甸访问，他提议在中缅边境的德宏州首府芒市举行中缅边民大联欢，得到时任缅甸总理吴巴瑞的积极赞同。12 月15 日，周恩来总理和吴巴瑞总理从缅甸九谷经畹町桥步行入境，在畹町稍事休息后，两国总理赴德宏州州府芒市参加“中缅边民联欢大会”，掀开了两国友好关系的新篇章。

周总理和吴巴瑞总理一边鼓掌一边从夹道欢迎的群众中沿着国防街走到海关门口。他们从畹町桥进入畹町后，就在畹町桥头举行了中华人民共和国国旗升旗仪式，共同检阅中国的仪仗队，两国边民群众身穿各种民族服装，打着铓锣、敲着象脚鼓，手捧鲜花，舞动着中缅两国国旗，不分中国和缅甸，真正的像一家人一样。

蒲甘，被称为“万塔之城”，是旅游胜地，这里有一座广为人知的“周恩来凉亭”。1961 年1 月8 日，周恩来总理与时任缅甸总理吴努到访缅甸著名古都蒲甘，向瑞喜宫佛塔捐款。缅甸人民用当时周恩来总理捐赠的款项，在瑞喜宫佛塔旁边建造了一座面积约76 平方米的凉亭，供民众拜佛时休息使用。凉亭内部用中缅两国语言镌刻了“中华人民共和国总理周恩来先生捐给佛塔伍仟元缅币和当地人民一起建立的佛塔”。

2016 年7 月，经与瑞喜宫佛塔管委会协商，中国驻缅甸大使馆委托中国驻曼德勒总领馆将这座凉亭重新修缮。9 月，凉亭修缮工作圆满竣工，转交仪式在蒲甘瑞喜宫佛塔举行。经过精心修缮，“周恩来凉亭”以崭新面貌重新向公众开放。这座富有历史意义的建筑，不仅承载着两国人民对周恩来总理的深切缅怀，更是中缅胞波友谊历久弥新的生动象征。

凉亭见证了两国友好交往的光辉历程。如今，中缅两国在继承周恩来总理与包括吴努总理在内的缅甸老一辈领导人共同缔造的友好传统基础上，正携手推动胞波友谊实现新的传承与发展。双方将以此为契机，不断深化各领域务实合作，共同开创两国关系更加美好的未来。

（本文参阅光明日报、云南网等报道）

……………………………………………

周秉德在采访时回忆周恩来总理与缅甸的情缘。（摄影：中国外文局刘嵘）

ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၏မြန်မာပြည်သံယောဇဉ်မေတ္တာဆောင်းပါးအင်တာဗျူးကိုကျိုးပင်တယ်မှဖြေဆိုနေစဉ်။(ဓာတ်ပုံ- လျိုရုံ၊China International PublishingGroup-CIPG)

蒲甘周恩来凉亭修缮工程竣工仪式

ပုဂံမြို့ရှိချူအင်လိုင်းတန်ဆောင်းပြုပြင်မွမ်းမံမှုလုပ်ငန်းများပြီးစီးခြင်းအခမ်းအနား။

………………………………………………………

ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၏မြန်မာပြည်သံယောဇဉ်မေတ္တာ

ဝမ်ဖုန့်ကျွမ်း

China International Publishing Group–CIPG

ဇူလိုင်လ၏တစ်နေ့သောမွန်းလွဲပိုင်းတွင်ကျွန်မတို့သည်ချိန်းဆိုထားသည့်အတိုင်းပေကျင်းမြို့လယ်ရှိတိုက်ခန်းတစ်ခုတွင်ဆရာမကြီးကျိုးပင်တယ်နှင့်တွေ့ဆုံခွင့်ရခဲ့ပါသည်။ဆရာမကြီးသည်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၏တူမဖြစ်ပါသည်။အသက်၇၀ကျော်ပြီဖြစ်သော်လည်းလန်းဆန်းတက်ကြွနေဆဲဖြစ်သည့်ဆရာမကြီးကကျွန်မတို့အားအပြုံးဖြင့်ကြိုဆို၍ဆိုဖာတွင်နေရာချပေးပါသည်။သူမ၏ဖော်ရွေကြင်နာသောအပြုံးကကျွန်မ၏ပူပန်နေသောစိတ်ကိုတစ်ခဏအတွင်းပြေပျောက်သွားစေခဲ့ပါသည်။ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနှင့်ရှေ့မျိုးဆက်တော်လှန်ရေးခေါင်းဆောင်တို့တွဲရိုက်ထားသည့်ဓာတ်ပုံများကိုဧည့်ခန်းထဲ၌တွေ့ရပါသည်။ထိုအဖြူအမည်းဓာတ်ပုံများကရင်းနှီးသယောင်ရှိသလိုစိမ်းနေသယောင်လည်းဖြစ်နေပါသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမြန်မာနိုင်ငံသို့သွားရောက်ခဲ့သည့်အတိတ်ကအကြောင်းများကိုပြောဖြစ်ကြသောအခါမှာဆရာမကြီးကျိုးပင်တယ်ကအဖိုးတန်ဓာတ်ပုံများကိုထုတ်ပြ၍ကျွန်မတို့အားဓာတ်ပုံထဲကဇာတ်လမ်းများအကြောင်းပြောပြပါလေတော့သည်။

မြန်မာဝတ်စုံဝတ်ဆင်ထားသောတရုတ်ဝန်ကြီးချုပ်

“ဘကြီးကမြန်မာအမျိုးသားဝတ်စုံဝတ်ပြီးအခမ်းအနားတက်ဖူးတယ်။မြန်မာဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းဦးနုလည်းဆွန်ယက်ဆင်ဝတ်စုံဝတ်ပြီးတရုတ်ပြည်ကိုနှစ်ကြိမ်လာလည်ဖူးတယ်။ဒါမျိုးကနိုင်ငံတကာဆက်ဆံရေးမှာတွေ့ရခဲတယ်။တရုတ်-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးသမိုင်းမှာဥဒါန်းတွင်ဖွယ်ရာဖြစ်တယ်ဆိုရင်လည်းမမှားဘူးပေါ့”လို့ကျိုးပင်တယ်ကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမြန်မာဝတ်စုံဆင်မြန်း၍အခမ်းအနားတက်ရောက်ခဲ့သည့်ဓာတ်ပုံတစ်ပုံကိုပြကာချူအင်လိုင်းမြန်မာဝတ်စုံသုံးကြိမ်ဝတ်ဆင်ခဲ့ခြင်းကလူအများအားနက်ရှိုင်းစွာအာရုံစွဲထင်စေခဲ့ကြောင်းပြောပြပါသည်။မြန်မာတို့၏အမျိုးသားဝတ်စုံမှာအများနှင့်မတူတစ်မူထူးခြားပါသည်။အထက်ပိုင်းသည်လည်ကတုံးနှင့်တိုက်ပုံအင်္ကျီဖြစ်၍အောက်ပိုင်းမှာပုဆိုးဖြစ်ပါသည်။ဦးခေါင်းမှာပေါင်းထားသည့်ပဝါကိုမြန်မာတို့က“ခေါင်းပေါင်း”ဟုခေါ်ကြပါသည်။

၁၉၆၀ပြည့်နှစ်ဧပြီလ၁၅ရက်နေ့ကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမြန်မာပြည်သို့ရောက်ရှိလာချိန်တွင်သင်္ကြန်ပွဲတော်နှင့်တိုက်ဆိုင်နေခဲ့ပါသည်။သို့ဖြစ်ရာမြန်မာဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုကတရုတ်ကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့လုံးအားမြန်မာအမျိုးသားဝတ်စုံဆင်မြန်း၍သင်္ကြန်ရေသဘင်ပွဲတော်ပါဝင်ဆင်နွှဲရန်ဖိတ်ကြားခဲ့ရာဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းကလည်းမဆိုင်းမတွပင်လက်ခံလိုက်ပါသည်။သင်္ကြန်ပွဲတော်သည်မြန်မာတို့၏ရိုးရာနှစ်သစ်ကူးပွဲတော်ဖြစ်ကာတစ်ဦးကိုတစ်ဦးရေပက်ဖျန်းခြင်းဖြင့်နှစ်သစ်၌မင်္ဂလာရှိစေခြင်းကိုဖော်ညွှန်းကြပါသည်။ဦးနု၏ဖိတ်ကြားချက်အရဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းဟာမူလကစီစဉ်ထားသည့်ဧပြီလ၁၆ရက်နေ့ထက်တစ်ရက်စော၍သင်္ကြန်ပွဲတော်၏နောက်ဆုံးရက်အမီရန်ကုန်မြို့သို့ရောက်ရှိလာခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်နိုင်ငံသံအမတ်ဟောင်းချိန်ရွေ့ရှိန်သည်ထိုစဉ်ကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၏ဘာသာပြန်အရာရှိဖြစ်ပါသည်။သူ၏ပြန်လည်ပြောပြချက်အရထိုနေ့ကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းသည်မြန်မာဝတ်စုံကိုပထမဆုံးအကြိမ်ဝတ်ဆင်ခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ဝန်ကြီးချုပ်သည်မြန်မာဝတ်စုံပြည့်နှင့်ခေါင်းပေါင်းနှင့်ဖြစ်ကာပခုံးမှာလည်းရေပက်ခံရသည့်အခါအသုံးပြုရန်အတွက်တဘက်အစင်းတစ်ထည်ခြုံထားပါသည်။ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းတို့အဖွဲ့မြန်မာဝတ်စုံနှင့်ထွက်လာကြချိန်တွင်မြန်မာမိတ်ဆွေများက“အခုတော့ဘယ်သူကတရုတ်၊ဘယ်သူကမြန်မာဆိုတာခွဲမရတော့ပါဘူး၊ဒါပေမဲ့အားလုံးက‘ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်’တွေပါပဲ”ဟုပြောခဲ့ကြပါသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းသည်ရှေ့တည့်တည့်ကရေပက်လာသည်ကိုမမှုဘဲလူအုပ်ထဲသို့လျှောက်သွားကာအားလုံးနှင့်လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခဲ့သည်။လက်ဆွဲနှုတ်ဆက်ခြင်းမှတစ်ဆင့်ကြီးငယ်မဟူကျားမမရွေးအားလုံးထံသို့ချူအင်လိုင်း၏အပြုံးနှင့်ချစ်ကြည်မှုတို့ကူးစက်သွားလေတော့သည်။ရေကစားမဏ္ဍပ်တစ်ခုရှေ့သို့ရောက်တိုင်းသူကမြန်မာပြည်သူများနှင့်အတူပျော်ရွှင်စွာရေကစားခဲ့ပါသည်။သစ်လွင်တောက်ပြောင်သောလုံချည်များဝတ်ဆင်ထားကြသည့်မြန်မာပြည်သူများသည်ဧည့်သည်တော်များနှင့်အတူအပြန်အလှန်ရေပက်ကစားခဲ့ကြပါသည်။အားလုံး၏အဝတ်အစားများမှာမင်္ဂလာရှိသောသင်္ကြန်ရေများရွှဲစိုနေခဲ့လေသည်။

၁၉၆၁ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလတွင်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းဦးဆောင်သည့်လူပေါင်း၄၀၀ကျော်ပါဝင်သောချစ်ကြည်ရေးကိုယ်စားလှယ်အဖွဲ့သည်မြန်မာနိုင်ငံသို့သွားရောက်ခဲ့ပါသည်။ဇန်နဝါရီလ၄ရက်နေ့တွင်မြန်မာနိုင်ငံ၏လွတ်လပ်ရေးနေ့နှင့်တိုက်ဆိုင်နေသဖြင့်မြန်မာခေါင်းဆောင်ကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းအားမြန်မာအမျိုးသားဝတ်စုံဆင်မြန်း၍လွတ်လပ်ရေးနေ့အခမ်းအနားသို့တက်ရောက်ရန်ဖိတ်ကြားခဲ့ပြန်ရာဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းကလည်းနောက်ထပ်တစ်ကြိမ်လက်ခံလိုက်ပြန်ပါသည်။နောက်တစ်နေ့ဇန်နဝါရီလ၅ရက်နေ့တွင်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းအားမြန်မာနိုင်ငံ၏မင်းနေပြည်တော်ဖြစ်ခဲ့သည့်ရှေးဟောင်းမြို့တော်မန္တလေးသို့လိုက်ပို့ခဲ့စဉ်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းအားမြန်မာဝတ်စုံနောက်ထပ်တစ်ကြိမ်ဝတ်စေချင်ခဲ့ပြန်သည်။မန္တလေးပြည်သူတို့အပေါ်ထားရှိသည့်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးစိတ်ကြောင့်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းလည်းနောက်တစ်ကြိမ်သဘောတူလိုက်ပြန်ပါသည်။

“တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံရဲ့ပထမဆုံးနိုင်ငံခြားရေးဝန်ကြီးအနေနဲ့ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းဟာမာန်မာနထောင်လွှားခြင်းမရှိသလိုအောက်ကျို့ဝပ်တွားတာမျိုးလည်းမရှိဘူး။သံတမန်ရေးရာမူကိုမြဲမြဲလက်ကိုင်ပြုထားတယ်။ယဉ်ကျေးသိမ်မွေ့မှုလည်းရှိပြီးလိုက်လျောသင့်တဲ့နေရာမှာလိုက်လျောပေးနိုင်စွမ်းရှိတယ်။သူ့အနေနဲ့မြန်မာဝတ်စုံကိုသုံးကြိမ်တိုင်တိုင်ဝတ်ဆင်ပေးခဲ့ခြင်းကတစ်ဆင့်တစ်ပါးသူအပေါ်သူဘယ်လောက်အထိလေးစားမှုရှိတယ်ဆိုတာကိုမြင်နိုင်ပါတယ်”ဟုကျိုးပင်တယ်ကပြောပြပါသည်။

အစဉ်အဆက်ဆက်ခံလာခဲ့သည့်ချစ်ကြည်ရေးအစဉ်အလာ

“ဒီဓာတ်ပုံထဲမှာလည်းဇာတ်လမ်းတစ်ပုဒ်ရှိတယ်။”စုပေါင်းရိုက်ထားသောအဖြူအမည်းဓာတ်ပုံတစ်ပုံထဲကကလေးမလေးကိုညွှန်ပြလျက်ဆရာမကြီးကျိုးပင်တယ်ကပြောပြသည်။ဆယ်စုနှစ်များစွာကြာပြီးနောက်ကျိုးပင်တယ်နှင့်ဓာတ်ပုံထဲကကလေးမလေးတို့ဆုံဖြစ်လာခဲ့သည်။ဓာတ်ပုံထဲတွင်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းကမြန်မာဝတ်စုံဝတ်ဆင်ထား၏။သူနှင့်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုတို့ကြားတွင်ဂါဝန်ဝတ်ဆင်ထားသောကလေးမလေးတစ်ဦးရှိသည်။ထိုကလေးမလေးမှာဝန်ကြီးချုပ်ဦးနု၏သမီးဒေါ်သန်းသန်းနုဖြစ်သည်။

၁၉၅၄ခုနှစ်ဇွန်လ၂၈ရက်နေ့တွင်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမြန်မာနိုင်ငံသို့ပထမဆုံးအကြိမ်လာရောက်၍ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့်တွေ့ဆုံဆွေးနွေးခဲ့သည်။နောက်တစ်နေ့တွင်“တရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်တို့၏ပူးတွဲကြေညာချက်”ကိုထုတ်ပြန်ကာ“ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး(၅)ချက်”ကိုလက်ကိုင်ပြု၍နှစ်နိုင်ငံအကြားဆက်ဆံရေးကိုကိုင်တွယ်ဆောင်ရွက်သွားမည်ဖြစ်ကြောင်းကြေညာခဲ့ပါသည်။နှစ်ပေါင်းများစွာကြာပြီးနောက်တရုတ်-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးအထိမ်းအမှတ်ပြတိုက်သို့ဒေါ်သန်းသန်းနုလာရောက်လေ့လာသည့်အခါထိုစဉ်ကအကြောင်းကိုပြန်လည်ပြောပြဖြစ်ခဲ့သည်။“အဲဒီတုန်းကကျွန်မက၉နှစ်သမီး၊ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းကိုကြိုဆိုတဲ့အနေနဲ့အားလုံးရှေ့မှာကျွန်မကစန္ဒရားနဲ့တေးသွားတစ်ပုဒ်တီးပြခဲ့သေးတယ်။နောက်ပိုင်းအရွယ်ရောက်လာတဲ့အခါကျမှအဲဒီတုန်းကတွေ့ဆုံမှုဟာဘယ်လောက်အရေးကြီးတယ်။ဘယ်လောက်အနှစ်သာရရှိတယ်ဆိုတာကျွန်မသဘောပေါက်နားလည်လာခဲ့တယ်”ဟုဒေါ်သန်းသန်းနုကပြောပြသည်။

၂၀၁၄ခုနှစ်ဇွန်လ၂၇ရက်နေ့တွင်“ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး(၅)ချက်ကြေညာခြင်းနှစ်၆၀ပြည့်အထိမ်းအမှတ်ဆွေးနွေးပွဲ”ကိုပေကျင်း၌ကျင်းပခဲ့ပါသည်။ထိုပွဲကိုတရုတ်ပြည်သူ့နိုင်ငံခြားရေးရာအင်စတီကျု၊အိန္ဒိယကမ္ဘာ့ရေးရာကောင်စီနှင့်မြန်မာနိုင်ငံမဟာဗျူဟာနှင့်နိုင်ငံတကာလေ့လာရေးအဖွဲ့တို့ကအတူတကွကြီးမှူးကျင်းပခဲ့ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ထိုပွဲသို့တရုတ်၊အိန္ဒိယ၊မြန်မာသုံးနိုင်ငံ၏သံတမန်ရေးရာနှင့်ပညာရပ်ဆိုင်ရာကိုယ်စားလှယ်၅၀ကျော်တို့နှင့်အတူကျိုးပင်တယ်နှင့်ဒေါ်သန်းသန်းနုတို့ကဧည့်သည်တော်အနေဖြင့်တက်ရောက်ခဲ့ကြပါသည်။

“ဆွေးနွေးပွဲမှာကျွန်မတို့ကနိုင်ငံ၃နိုင်ငံကသုတေသီပညာရှင်တွေရဲ့အမြင်ကိုနားထောင်ခဲ့ကြပါတယ်။ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး(၅)ချက်ဟာနိုင်ငံတကာအရေးကိစ္စတွေကိုကိုင်တွယ်ဖြေရှင်းရာမှာအရေးကြီးတဲ့မှီငြမ်းကိုးကားဖွယ်ရာဖြစ်တာကြောင့်အင်မတန်ကိုမှအဓိပ္ပါယ်လေးနက်လှပါတယ်”ဟုကျိုးပင်တယ်ကပြောပြသည်။ထိုဆွေးနွေးပွဲတွင်တွေ့ဆုံမှုဟာ၎င်းနှင့်‌ဒေါ်သန်းသန်းနုတို့၏ပထမဆုံးအကြိမ်တွေ့ဆုံမှုဖြစ်ကြောင်းကျိုးပင်တယ်ကပြောပါသည်။အခမ်းအနားတွင်၎င်းတို့နှစ်ဦးဓာတ်ပုံအတူတွဲရိုက်ခဲ့ကြသည်။ယင်းမှာရှေ့မျိုးဆက်ကချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုအားဆက်ခံခြင်းနှင့်အဓွန့်ရှည်စေခြင်းဖြစ်ပါသည်။

၂၀၁၈ခုနှစ်ဇွန်လ၂၈ရက်နေ့တွင်တရုတ်ဗဟိုရုပ်သံဌာန၏Charming Chinaအစီအစဉ်၌ယူနန်ပြည်နယ်တယ်ဟုန်တိုင်တိုင်းရင်းသား၊ဂျိန်းဖော့တိုင်းရင်းသားကိုယ်ပိုင်အုပ်ချုပ်ခွင့်ရပြည်နယ်ခွဲကပြိုင်ပွဲဝင်အဖြစ်ပါဝင်ခဲ့ရာကျိုးပင်တယ်နှင့်ဒေါ်သန်းသန်းနုတို့ကိုလည်းထိုအစီအစဉ်သို့ဖိတ်ကြားခဲ့ပါသည်။ထိုတစ်ကြိမ်တွင်မြန်မာဝန်ကြီးချုပ်ဟောင်းဦးဗဆွေ၏သမီးဒေါ်နေရည်ဗဆွေကိုပါဖိတ်ကြားခဲ့ပါသည်။၎င်းတို့သည်တယ်ဟုန်အားနယ်စပ်ဒေသ၏တစ်မူထူးခြားသောဆွဲဆောင်မှုအနေဖြင့်ပြောပြခဲ့ကြပါသည်။ခြောက်လအကြာ၂၀၁၉ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ၁၉ရက်နေ့တွင်“တရုတ်-မြန်မာသံယောဇဉ်၊တစ်မိသားစုလုံးပြုံးပျော်ရွှင်”အခမ်းအနားကိုရန်ကုန်မြို့၌ကျင်းပခဲ့သည်။ထိုပွဲကိုတရုတ်နိုင်ငံတော်ကောင်စီသတင်းပြန်ကြားရေးရုံး၊မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်သံရုံး၊ယူနန်ပြည်နယ်ပြည်သူ့အစိုးနှင့်မြန်မာနိုင်ငံ၏ပြန်ကြားရေးဝန်ကြီးဌာန၊သာသနာရေးနှင့်ယဉ်ကျေးမှုဝန်ကြီးဌာနတို့အတူတကွကြီးမှူးကျင်းပခဲ့ကြပါသည်။ထိုပွဲအခမ်းအနားတွင်ကျိုးပင်တယ်၊ ဒေါ်သန်းသန်းနုနှင့်ဒေါ်နေရည်ဗဆွေတို့နောက်တစ်ကြိမ်ဆုံဖြစ်ခဲ့ပြန်ပါသည်။၎င်းတို့ဟာနှစ်နိုင်ငံခေါင်းဆောင်ဟောင်းများ၏ချစ်ကြည်ရင်းနှီးသောဆက်ဆံရေးအကြောင်းကိုပြန်လည်ပြောပြဖြစ်ခဲ့ကြပါသည်။လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း၇၀နီးပါးကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၊ဝန်ကြီးချုပ်ဦးဗဆွေ၊ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအစရှိသောရှေ့မျိုးဆက်ကတရုတ်-မြန်မာခေါင်းဆောင်တို့သည်ငြိမ်းချမ်းစွာအတူယှဉ်တွဲနေထိုင်ရေးမူကြီး(၅)ချက်ကိုအတူတကွဆော်ဩ၍တရုတ်-မြန်မာချစ်ကြည်ရေးအခြေခံအုတ်မြစ်ကိုချမှတ်ခဲ့ကြပါသည်။ယနေ့အချိန်အခါတွင်လည်းသမီးဖြစ်သူ၊တူမဖြစ်သူတို့ကအဖေ၊ဘကြီးတို့လက်ထက်ကချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုကိုဆက်လက်ထိန်းသိမ်းထားကြဆဲဖြစ်ကာဓာတ်ပုံဟောင်းထဲမှတစ်ဆင့်ထိုစဉ်ကမမေ့နိုင်သောအတိတ်အကြောင်းများကိုပြန်ပြောခဲ့ကြပါသည်။

“ဒီစုပေါင်းဓာတ်ပုံကကျွန်မတို့အိမ်ရဲ့ခြံဝင်းထဲမှာရိုက်ထားတာအဲဒီတုန်းကမြန်မာ့ရိုးရာသင်္ကြန်ပွဲတော်နဲ့ တိုက်ဆိုင်နေတာမို့အဖေကဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနဲ့တကွအတူပါလာတဲ့တရုတ်ဘက်ကလူတွေအားလုံးအတွက်မြန်မာအမျိုးသားဝတ်စုံတွေပြင်ဆင်ပေးထားခဲ့တယ်”ဟုဒေါ်သန်းသန်းနုကခံစားချက်အပြည့်ဖြင့်ပြောပြခဲ့ပြီးထိုသမိုင်းဝင်ဓာတ်ပုံများကိုမြင်ရချိန်တွင်သာယာလှပသောအတိတ်ဆီသို့ပြန်ရောက်သွားသည့်အလားခံစားမိကြောင်း၊မြန်မာ-တရုတ်နှစ်နိုင်ငံ၏ဆွေမျိုးပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုထာဝစဉ်တည်တံ့ပါစေဟုဆန္ဒပြုပါကြောင်း၎င်းကဆက်ပြောသည်။

ရှေးလူတွေတန်ဆောင်းတည်နှောင်းလူတွေနားခိုရ

တရုတ်-မြန်မာခေါင်းဆောင်များတွင်အပြန်အလှန်ချစ်ကြည်ရေးအလည်အပတ်ခရီးသွားလာသည့် အစဉ်အလာကောင်းများရှိပါသည်။လျိုရှောက်ချီ၊ချူအင်လိုင်း၊တိန့်ရှောင်ဖိန်၊ချင်ယီအစရှိသောရှေ့မျိုးဆက်က တရုတ်ခေါင်းဆောင်များအားလုံးမြန်မာနိုင်ငံသို့ရောက်ဖူးကြသကဲ့သို့မြန်မာခေါင်းဆောင်များဖြစ်သည့်ဦးနု၊ဦးဗဆွေ၊ဦးနေဝင်း၊ဦးစန်းယု၊ဦးမောင်မောင်ခအစရှိသူတို့သည်လည်းတရုတ်နိုင်ငံသို့အကြိမ်ကြိမ်ရောက်ဖူးကြပါသည်။ထိုအထဲတွင်နှစ်နိုင်ငံပြည်သူတို့အတွက်ဥဒါန်းတွင်ဖွယ်ရာဇာတ်လမ်းအများကြီးရှိပေသည်။“မြန်မာနိုင်ငံဟာတရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံနဲ့နယ်စပ်သဘောတူစာချုပ်ပထမဆုံးချုပ်ဆိုခဲ့တဲ့နိုင်ငံဖြစ်ပါတယ်”ဟုကျိုးပင်တယ်ကပြောပြသည်။ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်း၏တစ်သက်တာတွင်တစ်ကြိမ်တည်းသောနယ်စပ်ဝင်ပေါက်မှတစ်ဆင့်မိမိနိုင်ငံသို့ခြေကျင်လျှောက်၍ပြန်လာခဲ့ခြင်းမှာလည်း၁၉၅၆ခုနှစ်တွင်တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်ကိုဖြတ်ကျော်၍ယူနန်ပြည်နယ်ထဲသို့ပြန်လာခဲ့သည့်တစ်ကြိမ်ကဖြစ်ပေသည်။

၁၉၅၆ခုနှစ်ဒီဇင်ဘာလသည်တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်မြို့ကလေးဖြစ်သည့်ဝမ်တိန်မြို့၏အထူးခြားဆုံးလတစ်လဖြစ်ပါသည်။ထိုစဉ်ကတရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံနယ်နိမိတ်စာချုပ်တရားဝင်ချုပ်ဆိုနိုင်ရေးအတွက်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းမြန်မာနိုင်ငံသို့သွားရောက်ခဲ့သည်။တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်တယ်ဟုန်ပြည်နယ်ခွဲ၏မြို့တော်မန်စီမြို့၌တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်နေပြည်သူများပျော်ပွဲရွှင်ပွဲကျင်းပရန်၎င်းကအဆိုပြုခဲ့ရာထိုစဉ်ကမြန်မာဝန်ကြီးချုပ်ဦးဗဆွေကလိုလိုလားလားပင်သဘောတူခဲ့သည်။ဒီဇင်ဘာလ၁၅ရက်နေ့တွင်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနှင့်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးဗဆွေတို့သည်မြန်မာနိုင်ငံကြူကုတ်မှဝမ်တိန်တံတားကိုဖြတ်ကျော်ကာတရုတ်ပြည်ထဲသို့ဝင်လာခဲ့ကြသည်။ဝမ်တိန်၌ခဏတာမျှအနားယူပြီးနောက်နှစ်နိုင်ငံဝန်ကြီးချုပ်တို့သည်တယ်ဟုန်ပြည်နယ်ခွဲ၏မြို့တော်မန်စီသို့သွား၍“တရုတ်-မြန်မာနယ်စပ်နေပြည်သူများပျော်ပွဲရွှင်ပွဲ”ကိုတက်ရောက်ခြင်းဖြင့်နှစ်နိုင်ငံချစ်ကြည်ရင်းနှီးသောဆက်ဆံရေး၏စာမျက်နှာသစ်ကိုဖွင့်လှစ်ခဲ့ကြပါသည်။

ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနှင့်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးဗဆွေတို့သည်၎င်းတို့အားကြိုဆိုနှုတ်ဆက်နေကြသည့်လူထုကြားထဲကနေလက်ခုပ်တီးရင်းနယ်စပ်ဂိတ်ပေါက်သို့လျှောက်လာခဲ့ကြသည်။၎င်းတို့ဟာဝမ်တိန်တံတားမှတစ်ဆင့်ဝမ်တိန်မြို့ထဲသို့ဝင်လာခဲ့ကြပြီးနောက်ဝမ်တိန်တံတားထိပ်မှာပင်တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံ၏နိုင်ငံတော်အလံတင်အခမ်းအနားကိုကျင်းပခဲ့ပြီးတရုတ်နိုင်ငံ၏ဂုဏ်ပြုတပ်ဖွဲ့ကိုအတူတကွစစ်ဆေးခဲ့ကြပါသည်။သက်ဆိုင်ရာတိုင်းရင်းသားရိုးရာဝတ်စုံများဝတ်ဆင်ထားကြသောနှစ်နိုင်ငံနယ်စပ်နေပြည်သူများကလည်းအိုးစည်ဗုံမောင်းတီးကာပန်းစည်းများပွေ့လျက်တရုတ်-မြန်မာနှစ်နိုင်ငံအလံငယ်များကိုဝှေ့ယမ်းနေခဲ့ကြရာတရုတ်နှင့်မြန်မာခွဲခြား၍မရတော့ဘဲတစ်အိမ်တည်းသားချင်းမိသားစုအရင်းသဖွယ်ဖြစ်နေခဲ့ပါသည်။

“လှည်းဝင်ရိုးသံတညံညံပုဂံဘုရားပေါင်း”ဟုစာဆိုတွင်လောက်အောင်စေတီပုထိုးမြောက်မြားစွာတည်ရှိရာပုဂံဒေသသည်ခရီးသွားဧည့်သည်များကိုအထူးဆွဲဆောင်နိုင်ပေသည်။ထိုဒေသတွင်“ချူအင်လိုင်းတန်ဆောင်း”အမည်ဖြင့်တန်ဆောင်းတစ်ခုလည်းရှိပါသည်။၁၉၆၁ခုနှစ်ဇန်နဝါရီလ၈ရက်နေ့တွင်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းသည်ထိုစဉ်ကမြန်မာဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုနှင့်အတူမြန်မာ့ရှေးဟောင်းမြို့တော်ပုဂံသို့ရောက်လာပြီးရွှေစည်းခုံစေတီတော်အားဖူးမြော်ကြည်ညို၍အလှူငွေပေးအပ်လှူဒါန်းခဲ့ပါသည်။ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းလှူဒါန်းသည့်အလှူငွေကိုမတည်၍မြန်မာပြည်သူတို့ကဘုရားဖူးများနားခိုနိုင်စေရန်အတွက်ရွှေစည်းခုံဘုရားဝင်း၌ဧရိယာ၇၆စတုရန်းမီတာခန့်ရှိသောတန်ဆောင်းတစ်ခုကိုဆောက်လုပ်ပေးခဲ့ကြပါသည်။ထိုတန်ဆောင်းတွင်တရုတ်-မြန်မာနှစ်ဘာသာဖြင့်“တရုတ်ပြည်သူ့သမ္မတနိုင်ငံတော်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းလှူဒါန်းသောငွေကိုမတည်၍အများပြည်သူကောင်းမှု”ဟုကမ္ပည်းရေးထိုးထားပါသည်။

၂၀၁၆ခုနှစ်ဇူလိုင်လတွင်မြန်မာနိုင်ငံဆိုင်ရာတရုတ်သံရုံးသည်ရွှေစည်းခုံစေတီတော်ဂေါပကအဖွဲ့နှင့်ညှိနှိုင်းတိုင်ပင်ပြီးနောက်ထိုတန်ဆောင်းအားမွမ်းမံပြင်ဆင်ရန်မန္တလေးအခြေစိုက်တရုတ်ကောင်စစ်ဝန်ချုပ်ရုံးအားတာဝန်ပေးအပ်ခဲ့ပြီးစက်တင်ဘာလတွင်ချူအင်လိုင်းတန်ဆောင်းပြုပြင်ထိန်းသိမ်းမှုလုပ်ငန်းများလွှဲပြောင်းခြင်းအခမ်းအနားကိုပုဂံရွှေစည်းခုံဘုရား၌ကျင်းပခဲ့ပါသည်။အသစ်တစ်ဖန်ပြုပြင်မွမ်းမံပြီးနောက်ယခုအခါ“ချူအင်လိုင်းတန်ဆောင်း”ကိုအသွင်အပြင်အသစ်ဖြင့်အများပြည်သူသို့ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ပေးခဲ့ပြီးဖြစ်ပါသည်။ထိုသမိုင်းဝင်အဆောက်အအုံသည်နှစ်နိုင်ငံပြည်သူများ၏ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းအားနက်ရှိုင်းစွာအမှတ်ရနေရုံသာမကတရုတ်နှင့်မြန်မာနှစ်နိုင်ငံကြားပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရေး၏ထာဝရတည်တံ့ခိုင်မြဲသောပြယုဂ်တစ်ခုလည်းဖြစ်ပါသည်။

ထိုတန်ဆောင်းသည်နှစ်နိုင်ငံအကြားချစ်ကြည်ရင်းနှီးစွာကူးလူးဆက်ဆံမှုသမိုင်းကြောင်းကိုဖော်ပြလျက်ရှိသည်။ယနေ့တွင်တရုတ်နှင့်မြန်မာနှစ်နိုင်ငံတို့သည်ဝန်ကြီးချုပ်ချူအင်လိုင်းနှင့်ဝန်ကြီးချုပ်ဦးနုအပါအဝင်မြန်မာနိုင်ငံ၏ယခင်ခေါင်းဆောင်ဟောင်းများအတူတကွပူးပေါင်းဖန်တီးထားသည့်ချစ်ကြည်ရင်းနှီးမှုအစဉ်အလာကိုအခြေခံ၍ပေါက်ဖော်ချစ်ကြည်ရေးအားထွန်းကားပြန့်ပွား‌စေရေးအတွက်ပူးပေါင်းဆောင်ရွက်လျက်ရှိပါသည်။နှစ်နိုင်ငံလုံးသည်နယ်ပယ်အသီးသီးတွင်လက်တွေ့ကျသောပူးပေါင်းဆောင်ရွက်မှုကိုစဉ်ဆက်မပြတ်နက်ရှိုင်းစွာမြှင့်တင်လျက်ရှိပြီးနှစ်နိုင်ငံဆက်ဆံရေးအတွက်ပိုမိုတောက်ပသောအနာဂတ်ကိုအတူတကွဖန်တီးသွားကြမည်ဖြစ်ပါသည်။

(အဆိုပါဆောင်းပါးသည်Guangmingနေ့စဉ်သတင်းစာ၊yunnan.cnစသည့်သတင်းဌာနများမှသတင်းဆောင်းပါးကိုမှီငြမ်းရေးသားထားခြင်းဖြစ်ပါသည်။)